“ผัดกะเพรา” เมนูจานด่วนยอดนิยมของคนไทย ที่หลายคนเรียกติดปากว่าเมนูสิ้นคิด เพราะเมื่อไรที่คิดไม่ออกว่าควรกินอะไรดีก็จะคิดถึงผัดกะเพรา แต่หากมองในมุมกลับกันอาจจะไม่ใช่เมนูสิ้นคิดแต่เป็นอาหารจานโปรดของหลายคนโดยไม่รู้ตัว
รู้หรือไม่ว่าผัดกะเพราเกิดขึ้นราว ๆ ปี 2490 – 2500 หรือตั้งแต่ 76 ปีก่อน ในสมัย จอมพล ป.พิบูลสงคราม อดีตนายกรัฐมนตรี ยุคนั้นเป็นยุคแห่งนโยบายสร้างชาติ มีการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ทางวัฒนธรรมหลายด้าน รวมทั้งอาหารการกิน มีการจัดงานประกวดอาหารและขนมประจำชาติขึ้น ซึ่ง 3 เมนูที่ได้รับเลือกให้เป็นอาหารประจำชาติไทย ได้แก่ ผัดกะเพรา ก๋วยเตี๋ยว และผัดไทย หลังจากนั้นผัดกะเพราก็ถูกดัดแปลงสูตรไปตามรสมือของคนไทย
ผัดกะเพราผ่านการดัดแปลงส่วนผสมและเครื่องปรุงมาหลายยุคหลายสมัย จากคำบอกเล่าของผู้เชี่ยวชาญด้านอาหารไทยระบุได้ยากว่า “ผัดกะเพราสูตรดั้งเดิม” สูตรไหนมาก่อนมาหลัง บางข้อมูลสันนิษฐานว่าชาวจีนดัดแปลงมาจากเมนู “เนื้อผัดใบยี่หร่า” ที่มีความเผ็ดร้อน โดยปรับรสชาติให้อ่อนลงคล้ายกับอาหารบ้านเกิดที่สุด
สูตรผัดกะเพราช่วงแรกๆ มีส่วนประกอบอยู่ไม่กี่อย่าง ใช้เพียงเนื้อสัตว์ผัดกับใบกะเพรา ปรุงด้วยน้ำปลาและน้ำตาลปี๊บเท่านั้น หากตามตำรับชาวจีนจะมีส่วนผสมของเต้าเจี้ยวเพิ่มเข้าไป บางสูตรเอาข้าวลงไปผัดกับใบกะเพรา กินกับถั่วฝักยาวสด ระยะหลังเริ่มมีการใส่ผงชูรส ซีอิ๊วดำ น้ำมันหอย น้ำพริกเผาน้ำตาลทราย ผงปรุงรส อีกหลากหลายตามความชอบ
ด้วยเอกลักษณ์และเสน่ห์ของเมนูสร้างชาติอย่าง “ผัดกะเพรา” ซึ่งเป็นอาหารจานโปรดของคนไทยหลายคน การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยได้ปิ๊งไอเดียที่นำผัดกะเพรามาโปรโมตสร้างการรับรู้บนเมนูโลกว่าไทยยังมีอาหารดี รสเด็ด นอกจากต้มยำ ส้มตำ ผัดไทย ข้าวซอย มัสมั่นไก่ แกงพะแนง เป็นต้น จึงจัดกิจกรรม Pad Kaphrao Thailand Championship เพื่อเฟ้นหาเมนูผัดกะเพราะที่จะเป็นเอกลักษณ์ของไทยที่เป็นผัดกะเราแท้ดั้งเดิม และผัดกะเพราใหม่ของโลก กำหนดให้ผู้เข้าแข่งขันใช้วัตถุดิบในการปรุงจากในประเทศและเน้นวัตถุดิบท้องถิ่นไม่ต่ำกว่า 50% รวมถึงต้องมีการตกแต่งจานอาหารที่แสดงอัตลักษณ์ความเป็นไทยและตั้งชื่อเมนูอาหารให้สอดคล้องและสร้างสรรค์ หลังจากได้ผู้ชนะเลิศแล้ว สูตรที่นำมาแข่งขันจะถูกนำมาเป็นสูตรต้นตำรับผัดกะเพราไทยที่นำเสนอบนเมนูอาหารโลก และเผยแพร่สูตรนี้ให้กับร้านอาหารไทยเพื่อสร้างการรับรู้ให้ชาวต่างชาติได้สัมผัสถือความเป็นผัดกะเพราไทยแท้ดั้งเดิม
นอกจากนั้น เนื่องจากค่าใช้จ่ายของนักท่องเที่ยวต่างชาติเฉลี่ย 20% ใช้จ่ายไปกับค่าอาหาร การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยจึงพยายามจะผลักดันให้สัดส่วนของค่าใช้จ่ายด้านอาหารเพิ่มขึ้น และส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอาหาร (Gastronomy Tourism) โดยวางเป้าหมายภายในปี 2570 สัดส่วนค่าใช้จ่ายของนักท่องเที่ยวจะต้องเพิ่มขึ้น 25% ของค่าใช้จ่ายทั้งหมด ซึ่งจะเป็นการสร้างรายได้เข้าประเทศและสร้างเงิน สร้างงานให้กับคนในประเทศอีกด้วย
ผัดกะเพราเมนูง่ายๆ ที่มักเรียกติดปากว่าเมนูสิ้นคิดกำลังจะกลายเป็นเมนูระดับโลกที่ใครก็ต้องกิน รวมถึงเป็นอีกเมนูที่ต้องแนะเพื่อนต่างชาติหรือนักท่องเที่ยวต่างชาติให้ได้ลิ่มรส แล้วจะรู้ว่าผัดกะเพราะไม่แพ้อาหารใดในโลก
