ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 7 กันยายน 2488 ในยุคสมัยของนายทวี บุณยเกตุ นายกรัฐมนตรีคนที่ 5 ของไทย ผู้ซึ่งดำรงตำแหน่งสั้นที่สุดในประวัติศาสตร์การเมืองไทย โดยดำรงตำแหน่งได้เพียง 18 วัน ได้มีการประกาศเรื่องการใช้ชื่อประเทศ ประชาชน และสัญชาติ ดังต่อไปนี้
“ตามที่ได้มีการประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยรัฐนิยมใช้ชื่อประเทศ ประชาชน และสัญชาติ ลงวันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๘๓ ซึ่งในภาษาอังกฤษให้ใช้ชื่อเรียกประเทศไทยว่า ‘Thailand’ ชื่อประชาชนและสัญชาติว่า ‘Thai’ นั้น
บัดนี้ รัฐบาลได้พิจารณาว่า โดยที่ชื่อของประเทศเราเป็นที่นิยมเรียกกันทางต่างประเทศว่า ’Siam’ จนเป็นที่รู้จักกันอย่างดีทั่วไปมาช้านานแล้ว ฉะนั้นจึงให้ชื่อประเทศในภาษาอังกฤษว่า ‘Siam’ กับชื่อประชาชนและสัญชาติให้ใช้ว่า ‘Siamese’ สำหรับในภาษาต่างประเทศอื่นให้ใช้โดยอนุโลม ส่วนชื่อในภาษาไทยให้คงใช้ว่า ‘ไทย’ ไปตามเดิม
ประกาศ ณ วันที่ ๗ กันยายน ๒๔๘๘
ทวี บุณยเกตุ (นายกรัฐมนตรี)”
ชาญวิทย์ เกษตรศิริ นักเขียนและนักประวัติศาสตร์การเมืองไทยได้มองว่า “สารที่ผู้นำไทยอีกฝ่ายหนึ่ง คือ ฝ่ายเสรีนิยมของ ฯพณฯ ปรีดี พนมยงค์ ร่วมกับฝ่ายอนุรักษ์นิยม (เจ้านาย) ต้องการสื่อกับฝรั่งตะวันตกผู้พิชิตสงครามเสียมากกว่า”
โดยก่อนหน้านี้ในยุคสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ได้มีการเปลี่ยนชื่อประเทศ จาก “สยาม” มาเป็น “ไทย” ว่าด้วยรัฐนิยมใช้ชื่อประเทศ ประชาชน และสัญชาติ ตั้งแต่วันที่ 24 มิถุนายน 2482 แต่ตามกฎหมายแล้วต้องถือเอาวันที่ 26 สิงหาคม 2482 ถึงแม้จะมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรบางส่วนไม่เห็นด้วย แต่เสียงส่วนใหญ่ก็ยังคงสนับสนุน ทางด้านประชาชนก็ไม่ได้มีความเห็นมากนัก ชื่อ “สยาม” จึงกลายเป็นเพียงตำนานนับตั้งแต่นั้น แม้จะมีการกลับมาใช้ชื่อ “สยาม” อีกครั้งในสมัยนายทวี บุณยเกตุ แต่ก็มีการเปลี่ยนไปใช้ชื่อ “ไทย” ในท้ายที่สุดจวบจนถึงปัจจุบัน
ภายหลังจากการรัฐประหารปี 2490 เมื่อจอมพล ป. พิบูลสงครามได้กลับเข้าสู่อำนาจอีกครั้ง ก็ได้มีการเปลี่ยนชื่อประเทศไทยในภาษาอังกฤษว่า “Thailand” นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา โดยเป็นระยะเวลาเพียง 2 ปีเศษเท่านั้นที่ไทยได้กลับไปใช้ชื่อ “สยาม”
อ้างอิง :
https://www.silpa-mag.com/this-day-in-history/article_2279
https://www.silpa-mag.com/history/article_34024
https://www.sarakadee.com/2013/10/11/%e0%b8%aa%e0%b8%a2%e0%b8%b2%e0%b8%a1-%e0%b9%84%e0%b8%97%e0%b8%a2/
